Hero Kindercentra: Groene en avontuurlijke buitenruimtes voor nu en later

Tegels maken ruimte voor beplanting en andere natuurlijke materialen!

Hero Kindercentra is gevestigd in Haarlem en Spaarndam en telt bijna 85 opvanglocaties. Bij Hero willen ze samen met de kinderen het avontuur aangaan. Sinds kort kan dat in groene en avontuurlijke buitenruimtes die op steeds meer locaties gerealiseerd worden. Met behulp van een zelfopgerichte werkgroep en een projectleider pakt Saila Smit dit project met beide handen aan.

Saila Smit, Manager Pedagogiek en VVE bij Hero Kindercentra:

‘De kernwaarden van Hero zijn: aandacht, avontuur, plezier en leren. Daarnaast zijn natuur- en seizoensbeleving en aandacht voor duurzaamheid onderdeel van het pedagogisch beleid. Kinderen zijn gezonder en ontwikkelen zich beter als zij kunnen spelen in een groene en avontuurlijke buitenruimte. En kinderen die op jonge leeftijd veel in contact komen met de natuur zorgen op latere leeftijd ook beter voor de wereld om hen heen. Ook biedt een groene buitenruimte meer uitdaging en speelplezier. En een groene buitenruimte zorgt natuurlijk ook voor meer biodiversiteit en het beperkt hittestress en wateroverlast. Dit alles vinden wij bij Hero belangrijk en dus zijn we aan de slag gegaan met het vergroenen van onze buitenruimtes.’

Werkgroep en samenwerkingspartners
De eerste stap was het oprichten van een werkgroep. Met de werkgroep is er een plan gemaakt voor de vergroening binnen de organisatie. In dit plan is onder andere de visie beschreven, het belang van het vergroenen van de buitenruimtes en de uitgangspunten bij de vergroening. Saila: ‘Tegelijkertijd gingen we praten met verschillende partijen (zoals NME, Springzaad, Stichting Groen Cement en hoveniersbedrijven/ontwerpers van groene buitenruimtes) om advies in te winnen: waar moet je op letten en waar moet je rekening mee houden. Ook hebben we veel gelezen over het onderwerp.’

Vervolgens heeft Saila met de werkgroep een overzicht gemaakt met de (ontwikkel)behoeften per leeftijdsgroep (baby’s, peuters, kleuters en 6+). De behoeften van kinderen zijn vertaald naar een overzicht met mogelijkheden voor de inrichting van de buitenruimtes. Verder is vastgesteld hoe het traject van vergroening ongeveer zou moeten verlopen. Hiervoor is een stappenplan gemaakt. ‘Toen we eenmaal hadden besloten welke locaties als eerste in aanmerking zouden komen en door welk bedrijf we de buitenruimtes wilden laten ontwerpen en aanleggen, hebben we een projectleider met een pedagogische achtergrond aangetrokken.’

Wensen en behoeften
De projectleider was de spil tussen alle partijen (pedagogisch medewerkers, clustermanagers, facilitair manager, de uitvoerder etc). De projectleider is eerst in gesprek gegaan met alle medewerkers en clustermanagers van de locaties om goed in kaart te brengen welke wensen en behoeften zij hadden, maar ook welke knelpunten zij zagen. ‘Dit is per locatie vertaald naar een ontwerp. De medewerkers en clustermanagers kregen dit ontwerp te zien en konden hier feedback op geven, voordat het definitief vastgesteld werd.’ Het bedrijf dat de ontwerpen heeft gemaakt, heeft daarna ook zelf de uitvoering gedaan.

Keuzes maken
Saila: ‘Een buitenruimte goed vergroenen is natuurlijk niet goedkoop. De vraag was daarom: willen we veel locaties een klein beetje vergroenen, of een aantal locaties compleet vergroenen? We hebben voor een middenweg gekozen. We hebben ingezet op minder tegels, meer groen en meer natuurlijke speelaanleidingen. Ook komen er nog geweldige modderkeukens.’ In 2021 zijn er inmiddels zes locaties vergroend. In 2022 komen nog eens zes locaties aan de beurt. Saila hoopt dat ze in 2023 nog meer locaties kunnen aanpakken. ‘De locaties die niet aan de beurt zijn, mogen zelf wel al aan de slag met ‘quick wins’. Als zij dat willen mogen ze bijvoorbeeld zelf tegels verwijderen en extra planten aanschaffen, een blote voetenpad aanleggen of een moestuinbak bestellen.’

Betrekken van pedagogisch medewerkers
Voor het slagen van een groene buitenruimte is het draagvlak en de rol van pedagogisch medewerkers essentieel. Saila: ‘We hebben geleerd dat het belangrijk is met elkaar te blijven communiceren en heldere verwachtingen te scheppen. Vooraf, zodat dit achteraf niet tot teleurstelling leidt, maar ook daarna nog. We kregen van pedagogisch medewerkers bijvoorbeeld terug dat doordat er meer groen is, er in de praktijk vaak wat minder ruimte voor de kinderen was om te fietsen. We hebben dit met elkaar besproken en zijn tot het inzicht gekomen dat daarentegen juist veel nieuw spel ontstaat.’

Saila wilde alle pedagogisch medewerkers een training laten volgen. Ze kon alleen geen bestaande training vinden waarin alle onderwerpen die zij belangrijk vonden aan bod kwamen. ‘We hebben toen zelf een leuke en interactieve online training ontwikkeld die medewerkers op hun eigen moment konden doen. Een live training zou bij dit onderwerp mogelijk beter passen, maar gezien alle coronamaatregelen, de hoge werkdruk en het personeelstekort was dit de beste oplossing.’ In de training komt onder andere aan bod: het belang van een groene buitenruimte, natuurbeleving, avontuurlijke buitenactiviteiten, natuureducatie, kinderparticipatie, risicovol spel en communicatie met ouders.

Evalueren en bijstellen
Medewerkers zijn enthousiast over de nieuwe buitenruimtes, zegt Saila. ‘Er zijn meer mogelijkheden voor natuurbeleving en het spel is voor de kinderen uitdagender en avontuurlijker. De kinderen spelen gevarieerder en doen meer verschillende ervaringen op. Het onderwerp komt binnen de organisatie bovendien steeds meer op de kaart te staan.’

De projectleider gaat langs op alle vergroende locaties om na te gaan hoe het nu gaat, praktisch maar ook pedagogisch. Ze gaat met medewerkers na wat zij meegenomen hebben uit de training en waar nog kansen en mogelijkheden liggen om de groene buitenruimte nog beter te benutten. Alle teams zullen een half jaar na de vergroening een evaluatie houden om na te gaan hoe het gaat en wat er nog nodig is. Saila: ‘En daarna is het een kwestie van goed onderhoud!’

Tips
Saila heeft nog een aantal tips voor organisaties die aan de slag willen met het vergroenen van de buitenruimtes:

  • Bedenk van tevoren goed wat je als organisatie belangrijk vindt en wat je wilt en ga na welk budget er beschikbaar is. Gebruik dit als randvoorwaarden voor je plan.
  • Betrek medewerkers en andere betrokkenen in een vroegtijdig stadium. Laat hen meedenken over het ontwerp en luister naar eventuele bezwaren. Daarmee zorg je voor meer draagvlak. Draagvlak is essentieel voor succes op de lange termijn.
  • Praat met verschillende uitvoerende partijen en kijk welke het beste aansluit bij jullie wensen. Wij hebben uiteindelijk gekozen voor een partij die goed begreep wat wij wilden en die veel ervaring had met het vergroenen van speeltuinen, schoolpleinen en buitenruimtes van kinderopvanglocaties.
  • Denk ook na over borging en onderhoud en neem de kosten die hiermee gepaard gaan mee in de jaarlijkse begroting.
  • Als jullie locatie in een huurpand is gevestigd, probeer dan afspraken te maken over verlenging van de huurtermijn.

 

Handreiking met stappenplan

Ben je geïnspireerd en wil je ook aan de slag met jouw buitenruimtes? De handreiking 'Biodiversiteit in en rondom de kinderopvang' met bijbehorend stappenplan helpt je op weg! Download de handreiking hier.

Groene Agenda Kinderopvang

Dit praktijkvoorbeeld en de handreiking 'Biodiversiteit in en rondom de kinderopvang' is onderdeel van de Groene Agenda Kinderopvang. De Groene Agenda Kinderopvang ondersteunt op een laagdrempelige manier om met duurzaamheid binnen je organisatie aan de slag te gaan. Wil je ook aan de slag en heb je vragen of ondersteuning nodig? Neem contact op met de helpdesk van de Groene Agenda Kinderopvang via info@waarborgfondskinderopvang.nl of tel. 085 – 130 52 87.

Duurzaamheid

Ons team staat klaar

Heb je een vraag naar aanleiding van een van onze kennisitems, activiteiten of praktijkvoorbeelden? Of heb je niet gevonden wat je zocht? 

Neem contact met ons op